Bu içerikle yaşlı bireylerde çoklu ilaç kullanımının (polifarmasi) ne anlama geldiğini, hangi riskleri barındırdığını ve bu süreci daha güvenli hâle getirmek için hem bireylerin hem de bakımverenlerin neler yapabileceğini öğreneceksiniz.
Yaşlanmayla birlikte birçok birey birden fazla kronik hastalıkla mücadele etmek zorunda kalır. Bu durum, aynı anda birden fazla ilaç kullanımını yani “polifarmasi”yi beraberinde getirir. Günde beş veya daha fazla ilaç kullanımı polifarmasi olarak tanımlanır ve bu durum, hem yaşlı bireylerin hem de bakımverenlerin dikkat etmesi gereken önemli bir konudur.
Polifarmasi; ilaç etkileşimleri, yan etkiler ve tedavi uyumsuzluklarına yol açabilir. Ancak doğru bilgi, düzenli takip ve pratik uygulamalarla bu riskler en aza indirilebilir.
Polifarmasi Nedir?
Polifarmasi, bir kişinin aynı anda birden fazla ilacı düzenli olarak kullanması durumudur. Bu özellikle 65 yaş ve üzerindeki bireylerde yaygın görülür. Polifarmasi, tedavi için gerekli olabilir; ancak gereksiz ilaç yükü, ilaçların birbirleriyle etkileşimi ve yan etkiler ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Yaşlılar İçin Polifarmasiden Korunma Önerileri
İlaç Takibi Yapın: Her gün hangi ilacı ne zaman aldığınızı düzenli olarak kontrol edin. İlaç Listenizi Güncel Tutun: Tüm ilaçları (reçeteli, reçetesiz, bitkisel takviyeler) içeren bir liste oluşturun. Bu listeyi doktor randevularınızda yanınızda bulundurun.
Doktor ve Eczacınızı Bilgilendirin: Tüm sağlık uzmanlarının kullandığınız ilaçlardan haberdar olduğuna emin olun.
Kendi Kendinize İlaç Başlatmayın: Başkalarına iyi gelmiş ilaçları kendi kendinize kullanmaya başlamayın
Yan Etkileri Takip Edin: Baş dönmesi, sersemlik, mide bulantısı, unutkanlık gibi yeni belirtileri not edin ve doktora bildirin.
Bakımverenler İçin Polifarmasi Farkındalığı Düzen Takibinde Yardımcı Olun: Yaşlı bireyin ilaçlarını zamanında ve doğru dozda almasına yardımcı olun.
İlaçları Takip Edin ve Not Alın: Yeni ilaç başlandığında etkilerini gözlemleyin.
Doktor Görüşmelerine Katılın: Sağlık profesyonelleriyle bilgi alışverişi yaparak olası ilaç sorunlarını önleyin.
Duygusal Destek Verin: Yaşlı bireyin ilaç kullanımı konusunda kaygı duyması doğaldır. Sabırla destek olun.
Polifarmasi İçin Pratik Yardımcılar Nelerdir?
Günlük / Haftalık İlaç Kutuları: Her gün ve öğüne göre ayrılmış kutular karışıklığı önler. Görme sorunu olan bireyler için büyük yazılı olanlar tercih edilmelidir.
İlaç Hatırlatma Uygulamaları: Medisafe, MyTherapy gibi uygulamalar ile ilaç alım saatlerine hatırlatıcı kurabilirsiniz. Google Takvim veya telefon alarmı da işe yarar.
İlaç Takip Formları: Basit bir deftere günlük ilaç takibi yapılabilir. Hangi saatte hangi ilacın alındığı, yaşanan yan etkiler not edilebilir.
Renk Kodlu Etiketleme: İlaç kutularına renkli etiket yapıştırarak (sabah = kırmızı, akşam = mavi gibi) kullanım kolaylığı sağlanabilir.
Akıllı İlaç Dağıtıcılar: Saatli ve otomatik ilaç dağıtımı yapan kutular, yaşlı bireylerin bağımsızlığını korurken ilaç güvenliğini artırır.
Polifarmasi, yaşlı bireyler için kaçınılmaz olabilir; ancak uygun ilaç yönetimi ile güvenli hâle getirilebilir. Siz de ilaç takibi sistemleri kullanarak, sağlık profesyonelleriyle iş birliği içinde olarak ve duygusal destek sağlayarak yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırabilirsiniz.
Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır.
Kaynakça
Maher, R. L., Hanlon, J., & Hajjar, E. R. (2014). Clinical consequences of polypharmacy in elderly. Expert Opinion on Drug Safety, 13(1), 57-65. Fick, D. M., & Semla, T. P. (2019). American Geriatrics Society Beers Criteria for Potentially Inappropriate Medication Use in Older Adults. Journal of the American Geriatrics Society.
