Su, dünyadaki endüstri ve kentsel gelişmedeki hızlı büyüme nedeniyle sınırlı bir kaynak haline gelmiştir. Günümüzde dünyamızdaki içme suyu kaynaklarının azalması, gelecekte sağlıklı içme suyu temininin önemli bir sorun olacağını gözler önüne sermektedir. Dünyanın birçok ülkesinde çarpık kentleşme, plansız yapılaşma ve bilinçsizce oluşturulan çevre kirliliği sonucu yerüstü suları kadar yer altı suları da hızla tüketilmiş ve kirletilerek kullanılamaz hale getirilmiştir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın sunduğu verilerde; Dünya üzerindeki nüfusun yaklaşık %20’si güvenilir olmayan içme suyu kullanmakta, yılda 200 milyon civarında insan suyla ilişkili hastalıklara yakalanmakta ve 2 milyondan fazla insan kirli sulardan kaynaklanan hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmektedir. 

Yeryüzündeki tüm hastalıkların yarısı sularla ilişkili olarak ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında;

• insanların demografik ve davranış özelliklerinin değişmesi,
• yaşanılan çevrenin gelişmişlik düzeyi,
• eğitim seviyesi,
• ekolojik değişiklikler,
• halk sağlığı çalışmalarının yetersizliği ve
• mikroorganizmalardaki yapı ve davranış değişiklikleri, suyla bulaşan enfeksiyonların sıklığını etkileyen faktörlerdir. 

Toplumdaki aktif hastaların ya da taşıyıcıların bağırsaklarında bulunan hastalık yapıcı bakteriler ve virüsler dışkıyla suya geçmekte ve su böylece enfeksiyon kaynağı haline gelmektedir.

Suyla bulaşan enfeksiyöz ishaller dünyada ölüm nedenleri arasında 2. sırada yer almaktadır.

SULARLA İLİŞKİLİ HASTALIKLAR

Kaynağından çıkıp kullanılacağı yere ulaşana kadar en kolay ve en çok kirlenen madde sudur.

 Suyla bulaşan hastalıkları dört madde de inceleyelim.

1. Kişisel hijyen için kullanılan suyun yetersiz ve kirli olması; tifo, kolera, amipli ve basilli dizanteri gibi enfeksiyöz ishaller, hepatit A ve E
2. Kişiden kişiye doğrudan temasla bulaşan ve su eksikliği nedeniyle ortaya çıkan hastalıklar; cilt, göz enfeksiyonları, uyuz, lekeli humma gibi pireler tarafından taşınan hastalıklar
3. Durgun sularda yaşayan mikroorganizmalarla bulaşan hastalıklar; klima hastalığı olarak da bilinen lejyoner hastalığı
4. Suda üreyen sinek, böcek gibi vektörlerle yayılan hastalıklar; sıtma vb.

Bu hastalıklardan korunmanın yolu, kişisel hijyen ve temizliktir. Sağlık eğitimi, korunma yöntemlerinin ve bilinçlenmenin ilk basamağıdır. Bireylere hastalıkların bulaşma yolları anlatılıp, korunma yollarından biri olan ve en başta gelen yöntem olan temel bireysel temizlik öğretilmelidir. En önemlisi el yıkamanın önemi vurgulanmalıdır. Birçok enfeksiyon hastalığının önlenebilmesi için kişisel temizlik alışkanlıkları çok önemlidir. Mikropların bulaşma olasılığını azaltmak için elleri sık sık yıkamak gerekir. Doğru el yıkama ve bireysel öz bakımı içeren kişiye sağlık eğitimi verilmelidir. Kişisel hijyen ve öz bakım, bireyin sağlığını sürdürmek için yaptığı öz bakım uygulamalarını içerir.  

Hijyen için nelere dikkat etmeliyiz?

• Eller bol su ve sabunla en az 3 dk yıkanmalı ve iyi kurulanmalıdır. Mümkünse kurulanmak için kâğıt havlu kullanmalıyız. Doğru el yıkama, enfeksiyonlardan korunma ve enfeksiyon yayılmasını önleme açısından son derece ucuz ve etkili bir yöntemdir.
• Meyve ve sebzeler iyi yıkanmalıdır. Sirkeli suda bekleterek hijyen sağlanabilir.

• Temiz olduğundan emin olunmayan sular kaynatarak veya klorlayarak kullanılmalıdır.
• Çiğ yenebilecek sebze ve meyveler bol temiz su ile yıkandıktan sonra yenmelidir.
• Yaz aylarında dışarıda ve açıkta satılan yiyecekleri almaktan kaçınılmalıdır.
• İnsani atıklar uygun şekilde uzaklaştırılmalıdır.
• Su ve su yatakları atık yönünden değerlendirilmelidir.
• Karasineklerle mücadele için evde çöpler kapalı kovalarda biriktirilmelidir. Gerekirse sinek ilacı kullanılmalı ya da evdeki atıklar evden uzaklaştırılmalıdır.
• Bebekler anne sütü ile beslenmelidir. Çocukların içeceği suya dikkat edilmelidir.
• Bireyde karın ağrısı, ishal ve kusma belirtileri gözlendiğinde, kişiler mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve bu dönemde bulaştırıcı olduklarından kişisel hijyen kurallarına daha da özen göstermelidir. Ayrıca gerekirse izolasyonu sağlanmalıdır.
• İçme sularını arındırılmalıdır. Evde gerekirse arıtma cihazı kullanılabilir.
• Halk sağlığı çalışmalarında sağlık eğitimi için düzenli programlar ve eğitimler verilmelidir.
• Gerekli denetlemeler yapılarak mevcut durum iyileştirilmelidir
• Alt yapı çalışmaları yapılmalı ve tesisler sağlıklı hale getirilmelidir.
• Sinek ve böcekle temas halinde olan sular içilmemeli yada o suyla temizlik sağlanmamalıdır.
• İnsan dışkısı tarımda gübre olarak kullanılmamalı ve kanalizasyonlar içme su olan bölgelere atılmamalıdır.
• Kanalizasyonun döküldüğü yerdeki sular bahçe ve bitki sulamada ya da hijyen için kullanılmamalı ve bireylerin bu suyla teması engellenmelidir.

Bahsettiğimiz hastalıklardan herhangi birine sahip olan birey/bireyler için ne yapılmalı?

• Hasta bireyin kan, tükürük, dışkı, idrar gibi vücut sıvılarıyla temastan kaçınılmalıdır.
• Hasta olan kişilerin kullanacağı eşyalar ayrılmalı, bunların hijyeni de ayrıca sağlanmalıdır.
• Jilet, diş fırçası, iç çamaşırı gibi kişisel eşyalar paylaşılmamalıdır.
• Risk altındaki kişiler aşılanmalı, hasta olan bireylerin tedavisi en kısa sürede yapılmalıdır.
• Hasta bireylerin izolasyonu sağlanmalıdır.
• Hasta bireylerin hijyeninin sürdürülebilirliği sağlanmalıdır. 

Daha fazlası için bizi takip edin.