Yaşlanma ve ölüm tarih boyunca insanlığın konusu olmuştur. Bu yüzden simyacılar yüzyıllarca bütün hastalıkları iyileştirecek ve hayatı sonsuz biçimde uzatacak ölümsüzlük iksirini aramışlar, iyi yaşamın yegane yollarına başvurmuşlardır. Yaşlanma fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik değişimleri olan bir süreç olarak karşımıza çıkar.
Bu yazımda fizyolojik yaşlanmadan bahsedeceğim. Çünkü bugün modern tıbbın da konusu olan ve geniş yelpazede çalışma alanı bulan fizyolojik yaşlanma muhtemelen gelecek zamanların da önemli bir konusu olmaya devam edecektir.
Fizyolojik yaşlanmanın en görünür alanı ise cilttir. Aynı zamanda insanları beden imajı kaygısına sürükleyen ve yaşlanma karşıtı işlemleri yapmaya sevk eden kısımdır. Cilt iç ve dış faktörler nedeniyle yaşlanır. İç faktörler kronolojik yaşla gelişen bir yaşlanma iken dış faktörler ise çevresel nedenlerle (İklim şartları, hava kirliliği, stres, güneş ışınları veya deriyle temas eden ürünlerin bilinçsiz kullanımı ile) gelişir.
Cilt yaşlanmasını; ince ve transparan bir cilt görünüşü, ince çizgiler, subkütan tabakadaki yağ hücrelerinin azalmasıyla göz çukuru ve yanaklarda çökme, kuru cilt, deri kalınlığında artış nedeniyle UV ışınlarına karşı eritematöz tepkide azalma, pigmentasyona bağlı yaşlılık çilleri, melanosit miktarının azalmasıyla deride beyazlaşma, derinin mikro sirkülasyonunda ve esnekliğinde azalma şeklinde tanımlanabilir.
Tüm bu yaşlanma belirtilerinin geciktirilmesi ve azaltılması kozmetik ve dermokozmetik (tıbbi alana yakın kozmetik) sektörünün gelişmesi ve laboratuvar çalışmalarının artmasıyla artık daha mümkün. Ayrıca sadece cilt bölgesine yönelik uygulamalar değil aynı zamanda yaşam tarzındaki değişimlerin de yaşlanma üzerinde etkileri bilinmektedir.
Yaşlanmayı Geciktirmek İçin Yapılacak Uygulamalar
- Antioksidan maddeler vücuttaki toksin maddelerin atımını sağlayarak yaşlanmaya karşı koruduğu için besin yoluyla alınması.
- Sigara içme, kirlilik, solar UV iritasyonu, stres, beslenme, fiziksel aktivite, genel sağlık durumunu kontrol edilmesi gibi faktörlerin dikkate alınması.
- Yaşlanma belirtilerini gidermek ve geciktirmek amacıyla öncelikle, günlük cilt bakım ve doğru güneş koruyucu ürünlerin kullanılması.
- Nem kaybı önlenmeli, deride zamanla hyaluronik asit sentezi azalmış ise, nemin yerine konması ve su kaybının önlenmesi için hyaluronik asit kullanılması.
- Salyangoz salgısı yaşlanma karşıtı özelliği nedeniyle kullanılan bakım ürünlerinde bulunması
- Pirincin, hücreleri oksidatif stres ve UV hasarından koruyarak yaşam sürelerini arttırma özelliği nedeniyle kullanılması
- Salisilik asidin bölgesel kullanımında deri üzerindeki kırışıklıklarda anlamlı azalmalar gözlenmiş, gözeneklerin küçüldüğü ve genel görünümün iyileştiği bildirildiğinden bakım ürünlerinde tercih edilmesi
- Hindistan cevizi yağından elde edilen kaprilik asit/kaprik trigliserit bileşiğinin yaşlanmanın yapısal ve işlevsel belirtilerini önleyici etki gösterdiği kanıtlanmıştır. İşlevsel olarak nem ve pigment dengesini sağlarken; yapısal olarak sıkılığı sağlamakta, ince çizgi ve kırışıklıkların oluşumunu önlemeye katkıda bulunmaktadır. Bu nedenle bakımda kullanılması
- Limon (sitrik asit), elma (malik asit), badem ve kayısı(mandelik asit) gibi meyveler cildi gençleştirmeye katkıda bulunduğundan besin yoluyla alınması
- Vitamin C, B3 ve E küçük molekül ağırlıklarından dolayı hücreden kolaylıkla geçebilen önemli antioksidan maddeler olduğunda vücuda alınması
Bakım ve kozmetik sektörünün çığır gibi büyümesi ve bu sektöre olan ciddi talep insanlığın yaşlanmayı geciktirecek önlemlerde daha farklı aşamalara geleceğini göstermektedir. Teknolojinin de gelişmesiyle birlikte insanlık ölümsüzlük değil ama gençlik iksirine artık çok daha yakın.
Bu bağlamda simyacılar bugünleri görselerdi ne derlerdi bilinmez ancak modern çağın yaşam kalitesini artırmak için varolan motivasyonuna ve hızına şaşırabilirlerdi. Bu nedenle bu alandaki literatürü ve tıbbi teknolojiyi takip etmek artık tüm sağlık profesyonellerin kazanması gereken bir nitelik olacağı su götürmez bir gerçeklik olarak kendini koruyacaktır.
Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları ve sağlık durumlarını keşfedin.
KAYNAKLAR
Alğın Yapar E, Tuncay Tanrıverdi S. Yaşlanma Karşıtı Kozmetik Yaklaşımlar ve Ürün Bileşenleri Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2016, 5(2).
