Bu içerikte, yaşlılıkta fiziksel aktivitenin önemi, faydaları ve sağlıklı yaşlanma sürecini destekleyen egzersiz önerileri yer almaktadır.
Yaşlanma, fiziksel kapasitenin azalması ve zaman içinde gelişen bazı hastalıkların eşlik ettiği doğal bir süreçtir.
Peki, yaşlanma süreci bütün yaşlılarda aynı mıdır?
Tabi ki de hayır.
Yaşlanma süreci benzersiz ve bireye özgü olan kişisel bir yolculuktur. Araştırmalar bu doğal süreci aktif kalarak ve fiziksel egzersizlerle destekleyerek geçirmenin yaşlılığın getireceği olumsuz sonuçları engelleyebileceğini gösteriyor.
O zaman yaşlanma sürecinde fiziksel aktivitenin faydalarına göz atalım.
Yaşlılıkta Yapılacak Olan Fiziksel Aktivitelerin Faydaları Nelerdir?
- Fiziksel aktivite yaşlı bireylerde hastalık riskini azaltır ve duygusal iyi olma halini geliştirir.
- Fiziksel aktivite; inme, diyabet, bağırsak ya da meme kanseri gibi bazı kanser tiplerinin gelişme riskini azaltır.
- Fiziksel aktivite yoluyla hafif ve orta depresyon ile kaygıyı düzeltme ve önleme mümkündür.
- Bireyin kendine olan öz saygısını artırarak sosyal ilişkilerinin güçlenmesini sağlar.
- Egzersizle sorgulama, planlama, dikkat kontrolü, problem çözme gibi işlevlerde gelişme sağlanır.
- Fiziksel olarak çok aktif olan bireylerdeki kalp damar hastalık riski ve ölüm oranı, düşük aktivite düzeyine sahip bireylerden önemli derecede daha azdır.
Fiziksel özellikleri geliştirmek ve hastalıkları önlemek için aerobik, kuvvet, esneklik ve denge gibi farklı fiziksel aktivite tiplerini uygulama önerilmektedir.
Yaşlılıkta fiziksel aktivite yapma alışkanlığını edinebilmenin yanında hangi egzersizin yapılacağını bireyin genel sağlık durumu, bağımsızlığı, düşme riski gibi faktörler göz önünde bulundurularak seçilmelidir.
Eğer yaşlının işlevsel olarak yetersiz ve uzun süreli devam eden bir hastalığı var ise uygulanacak olan fiziksel aktivitenin şiddeti ve süresi düşük düzeyde olmalıdır.
Araştırmalar; fiziksel aktivitenin yararlarına rağmen yaşlı bireylerin çoğunun fiziksel olarak hareketsiz olduğunu ve bu durumun yaşla birlikte artığını gösteriyor.
Türkiye’de uzun süredir devam eden hastalıkların ve bunların görülme sıklığını araştıran 2011 yılında yapılmış bir çalışmaya göz atalım. Araştırmada, 65 yaş ve üzeri kadın ve erkeklerdeki fiziksel aktivite düzeyinin yetersiz olduğu, yetersizliğin kadınlarda daha sık olduğu ve yaş ilerledikçe fiziksel aktivite düzeyinin azaldığı görülmüş.
Yaşlılarda hareketsiz görülme sıklığındaki artış, sürekli devam eden hastalıkların gelişimini ve düşme riskini artırdığı görülmüş. Bu sadece yaşlıları değil tüm toplumdaki bireylere sorumluluk yüklenmesine neden olmaktadır. Fiziksel hareketsizliğin önlenmesi için yaşlı bireyin fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden değerlendirilmesi son derece önemlidir. Bu noktada bir gerontolog büyük önem taşımaktadır.
Yaşlılıkta fiziksel aktivitenin öneminden ve faydalarından bahsettikten sonra şimdi hangi fiziksel egzersizlerin yapılabileceğine bakalım.
Yaşlı Bireylere Önerilen Fiziksel Aktiviteler Nelerdir?
- Esneklik ve germe egzersizi
- Kuvvet-direnç egzersizi
- Yüzme, yürüme, bisiklete binme ve bahçe işleri
- Gözler kapalıyken ayakta durma gibi denge egzersizleri
Daha öncede belirtiğimiz gibi önerilen fiziksel aktiviteler, yaşlı bireylerin sağlık ve genel duruma göre kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu nedenle uzman doktor, fizyoterapist ve Gerontolog iş birliği ile yaşlı kişiye göre bir program hazırlanmalıdır.
Egzersizler düzenli ve devamlı yapılarak gelişim gösterme odaklı kontrollü bir şekilde değerlendirilmelidir.
O zaman aktif ve düzenli bir fiziksel aktivite ile yaşlanma sürecini yavaşlatmanın mümkün olduğunun farkına varmış olmalıyız.
Sadece yaşlılıkta değil aynı zamanda yaşlanma sürecimizde de fiziksel aktivitenin önemini anlamamız gerekir. Çünkü yaşlılık ve yaşlanma farklı kavramlardır. Yaşlılık bir dönemi ifade ederken yaşlanma ölene kadar devam ettirdiğimiz doğal bir süreci ifade etmektedir. Biz insanlar ana rahmine düştüğümüz andan itibaren yaşlanma sürecimiz başlamış oluyor.
Her bireyin kendi yaşlılığını yaratabilme yetisine sahip olması en büyük zenginliktir. Çünkü kişi kendinin ne kadar farkına varabilir, kararlarını ve seçimlerini şekillendirebilirse mutlu ve refah bir yaşlılık geçirebilir. Bu nedenle düzenli fiziksel egzersizlerin sağlayacağı birçok fayda yaşlı bireyin yaşam kalitesini artıracaktır.
Uygulanacak fiziksel aktivite, yaşlı bireylerde ruhsal ve bedensel yönden bir rahatlama ve iyilik hali oluşturacaktır. Böylece kendi yaşlanan benliği ile yüzleşerek bedeni ve ruhuyla barışık olmasını sağlayabilir.
Yaşlanan bir nüfusa sahip oluşumuz, yaşlanma ve yaşlılığın getireceği problemleri göz ardı etmememiz gerektiğini ortaya koymaktadır. Yaşlılığın ikinci bir şansı yoktur ve bunu bir kez yaşıyoruz.
Sağlıklı, bilinçli ve aktif geçirilmiş bir yaşlılığın getirdiği doyum kadar güzeli var mıdır ki?
Simbians Platformu‘nda sizin daha iyi olmanız için içerikler üretiyorum. Platformumuza kayıt olarak hastalıkları ve yazarları takip edebilir ve kişisel sağlık duvarınızı oluşturabilirsiniz.
Kaynaklar
Tufan., İ. (Ed.), Durak., M. (Ed.) (2018), “Yaşlılık ve Fiziksel Aktivite”, Gerontoloji Bakım ve Sağlık, (349-362), Nobel Akademik Yayıncılık
