Maymun Çiçeği Hastalığı, ilk olarak 1958 yılında Danimarka’da Kopenhag’a Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden deney hayvanı olarak getirilen maymunlarda lezyonların görülmesi üzerine yapılan incelemelerde gösterilmiştir. Bu nedenle ilk isimlendirmesi Maymun Çiçeği (Monkeypox) olarak yapılmıştır. Ancak DSÖ, salgınların ve yeni tanımlanan ajanların coğrafi bölge veya hayvan isimleri ile ilişkilendirilmesinin yaftalamaya neden olabileceği endişesiyle, virüs 2023 yılından itibaren MPox olarak isimlendirilmiştir.
Virüsün, ilk kez maymunlarda tespit edilmiş olmasına rağmen, doğal rezervuarı maymunlar değildir.
İlk kez insanlarda virüsün saptanması, 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde çiçek hastalığının 1968 yılında eradike edildiği bir bölgede yaşayan 9 yaşında bir erkek çocukta olmuştur. O tarihten itibaren vakaların çoğu ülkenin kırsal, yağmur ormanı bölgelerinden bildirilmiştir. Kongo Havzasında, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Orta ve Batı Afrika’da insan vakaları giderek daha fazla bildirilmektedir.
1970 yılından itibaren 11 Afrika ülkesinde (Benin, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Fildişi Sahili, Liberya, Nijerya, Kongo Cumhuriyeti, Sierra Leone ve Güney Sudan) insanlarda M-Çiçeği hastalığı bildirilmiştir.
1970 ve 1980 yılları arasında 59 insan M-Çiçeği vakası ve fatalite hızı %17 olarak bildirilmiştir. Bu vakaların tümü, Batı ve Orta Afrika’nın yağmur ormanlarında küçük orman hayvanlarına (örneğin, kemirgenler, sincaplar ve maymunlar) maruz kalan bireyler arasında meydana gelmiştir. M-Çiçeğinin hastalık yükü tam olarak bilinmemektedir. Örneğin, 1996-1997’de Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde daha düşük fatalite oranı ve daha yüksek atak hızı ile bir salgın rapor edilmiştir. Bu salgında yüksek atak hızına rağmen düşük fatalite oranı görülmesi, eş zamanlı olarak bir su çiçeği (Varicella Zoster virüsünün neden olduğu) salgını olmasına bağlanmıştır. 2017 yılından bugüne kadar Nijerya’da 500’den fazla şüpheli vaka ile 200’den fazla kesin vakanın olduğu ve fatalite oranının yaklaşık %3 olduğu büyük bir salgın yaşanmıştır.
M-Çiçeği hastalığı, yalnızca Batı ve Orta Afrika ülkelerini değil, nadir ve az sayıda da olsa dünyanın geri kalan ülkelerini de etkilediği için küresel önemi olan bir hastalık haline gelmiştir. 2003 yılında, Afrika dışındaki ilk M-Çiçeği salgını 70’in üzerinde M-Çiçeği vakasıyla Amerika Birleşik Devletleri’nde görülmüştür. M-Çiçeği hastalığı ayrıca Eylül 2018’de Nijerya’dan İsrail ve Birleşik Krallık’a, Mayıs 2019, Aralık 2019, Mayıs 2021 ve Mayıs 2022’de Singapur’a, Temmuz ve Kasım 2021’de yine Nijerya’dan ABD’ye seyahat edenlerde bildirilmiştir. Mayıs 2022’de 100’den fazla ülkede birden fazla M-Çiçeği vakası tespit edilmiştir.
Avrupa’da da vaka kümelerinin meydana geldiği göz önüne alındığında, ABD Massachusetts’te Mayıs 2022’de görülen ve yakın zamanda özel ulaşımla Kanada’ya seyahat etmiş ama Afrika’ya seyahat etmemiş olan vaka muhtemelen çok ülkeli M-Çiçeği salgınıyla ilgili olabilir. Mayıs 2022’de, Portekiz, İspanya ve Birleşik Krallık dahil olmak üzere Avrupa’da çok sayıda M-Çiçeği vakası rapor edilmiştir. Çoğu vaka, erkeklerle seks yapan erkekler olup, cinsel aktivite sırasında yakın temas nedeniyle belirli gruplar arasında yayılım görülebilir.
1 Ocak 2022 ile 30 Haziran 2024 arasında, 116 ülkeden WHO’ya toplam 99.176 laboratuvarca doğrulanmış mpox vakası ve 208 ölüm bildirildi. Haziran 2024’te, Mayıs 2024 ile benzer şekilde, 934 yeni vaka bildirildi; bu sayıya önceki aylardan geriye dönük bildirilen bazı vakalar da dahildir. Haziran 2024’teki vakaların çoğu Afrika Bölgesi’nden (%61), ardından Amerika (%19) ve Avrupa (%11) Bölgeleri’nden bildirilmiştir. Afrika Bölgesi, Mayıs 2024’e kıyasla vaka sayılarında bir artış bildirmiştir (567 vs 465). Doğu Akdeniz Bölgesi’nden ise vaka bildirilmemiştir.
Haziran 2024’te raporlama yapan 26 ülkeden 16’sı (%62) Mayıs 2024’e kıyasla vaka sayısında artış göstermiştir. Afrika Bölgesi’nde en yüksek artış Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (543 vs 459); Avrupa Bölgesi’nde İspanya’da (54 vs 38); Amerika Bölgesi’nde ise Kolombiya’da (11 vs sıfır) bildirilmiştir. Batı Pasifik Bölgesi’nde en yüksek artış Avustralya’da (64 vs 33) olurken, Güneydoğu Asya Bölgesi’nde hiçbir ülke artış bildirmemiştir.
1 Ocak 2022’den 30 Haziran 2024’e kadar, en yüksek kümülatif doğrulanmış vaka sayısını bildiren on ülke sırasıyla ABD (33.191), Brezilya (11.212), İspanya (8.084), Fransa (4.272), Kolombiya (4.249), Meksika (4.124), Birleşik Krallık (3.952), Peru (3.875), Almanya (3.857) ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti (2.999) olmuştur. Bu on ülkedeki vaka sayısı, küresel olarak bildirilen vakaların %81’ini oluşturmaktadır.
Maymun Çiçeği (MPOX) Hastalığı Rehberi içeriklerine aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
Maymun Çiçeği (MPOX) Hastalığı Rehberi: Hastalık Hakkında Genel Bilgi
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: Hastalığa Giriş
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: Hastalığın Mikrobiyolojisi
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: Salgınlar
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: Bulaş Yolu
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: Belirti ve Bulgular
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: OLASI VAKA Tanımı ve Yapılması Gerekenler
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: KESİN VAKA Tanımı ve Yapılması Gerekenler
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: Vaka Temaslısına Yapılması Gerekenler
Maymun Çiçeği Hastalığı Rehberi: Tanı
