Myelodisplastik Sendrom Nedir?
Myelodisplastik sendrom (MDS), kök hücrelerin (kan hücrelerinin) yetersiz olarak üretilmesi veya işlevsiz hale gelmesi sonucu oluşan bir hastalıktır. MDS, lösemilerin (kan kanserlerinin) bir türüdür ve kan hücrelerinin üretiminde bozukluklar nedeniyle oluşur. Bu bozukluklar, kanda anemi, trombositopeni (düşük trombosit sayısı) veya lökositoz (yüksek lökosit sayısı) gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Myelodisplastik Sendrom Görülme Sıklığı Nedir?
Myelodisplastik sendrom (MDS), genellikle yaşlılar arasında görülen bir hastalıktır. Her yıl yaklaşık 20,000 kişiye MDS tanısı konur. Bu rakam, genel nüfusun yaklaşık %0.02’sine denk gelir. Ancak, MDS görülme sıklığı yaş ilerledikçe artmaktadır. Örneğin, 60 yaşın üzerindeki kişilerde MDS görülme sıklığı, 40 yaşın altındakilerde görülme sıklığına göre daha yüksektir. Ayrıca, erkeklerde daha sık görülür.
Myelodisplastik Sendrom Nedenleri Nelerdir?
Myelodisplastik sendrom (MDS) nedenleri tam olarak bilinmemektedir ancak bazı faktörler, bu hastalığa yol açabilecek olası risk faktörleri olarak kabul edilmektedir. Bunlar arasında;
Yaş
MDS genellikle yaşlılar arasında görülür.
Aile hikayesi
MDS’nin ebeveynlerinden biri tarafından geçirilmişse, çocukların bu hastalığa yakalanma riski artar.
Kanser tedavisi
Özellikle kemoterapi veya radyoterapi gibi tedaviler almış olan kişilerde MDS riski daha yüksektir.
Kimyasal maddeler
Kimyasal maddelerin bazıları, özellikle benzene gibi, MDS riskini artırabilir.
İlaçlar
Bazı ilaçlar, özellikle kullanımı uzun süreli olanlar, MDS riskini artırabilir.
Ayrıca, MDS oluşumunda genetik faktörlerin de rol oynadığı düşünülmektedir. Ancak, MDS’nin nedeni tam olarak bilinmediğinden, bu faktörlerin tamamının rolünün ne kadar büyük olduğu ve nasıl etki ettiği tam olarak anlaşılamamıştır.
Myelodisplastik Sendrom Belirtileri Nelerdir?
Myelodisplastik sendrom (MDS) belirtileri, kişinin kan hücrelerinin yetersiz olarak üretilmesi veya işlevsiz hale gelmesi sonucu oluşur. Bu nedenle, MDS’nin belirtileri genellikle kan hücreleri ile ilgili olur. Bunlar arasında;
- Anemi (kanın oksijen taşımasında yetersiz hücre sayısı): Fatigue, halsizlik, nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, solukluk, yorgunluk, halsizlik, uyku hali, yorgunluk.
- Trombositopeni (düşük trombosit sayısı): Kanama, morluk, nazik doku hassasiyeti, dişlerde kanama, burun kanaması, idrar veya dışkıda kan gibi kanamalar.
- Lökositoz (yüksek lökosit sayısı): Enfeksiyonlar, ateş, boğaz ağrısı, nefes darlığı, öksürük, burun akıntısı, baş ağrısı, kas ağrıları
- Lenfadenopati (Lenf bezlerinde büyüme)
- Parestezi (Uyuşma veya hissizlik)
- Kansızlık (Uzun vadeli anemi)
Bu belirtiler her zaman MDS’nin bir işareti olmayabilir, ancak bunlarla ilgili bir sorun varsa veya bu belirtiler sürekli olarak devam ediyorsa, doktorunuza danışmalısınız.
Myelodisplastik Sendrom Tanısı Nasıl Konur?
Myelodisplastik sendrom (MDS) tanısı, bir dizi test ve muayene ile konur. Doktor, kişinin tıbbi öyküsünü ve fizik muayenesini yaparak başlar. Daha sonra, aşağıdaki testler yapılabilir:
Kan testleri
MDS için tipik olarak anemi, trombositopeni veya lökositoz gibi kan hücreleri ile ilgili bozukluklar görülebilir. Bu nedenle, doktor, hemoglobin, trombosit ve lökosit sayıları gibi kan testlerini yapabilir.
Bone marrow testi
MDS tanısında kesin tanı için yapılan testlerden birisidir. Bu testin amacı, kemik iliğinde hücrelerin sayısını ve morfolojilerini incelemektir. Bu test sırasında, kişinin belirli bir kemikten (genellikle kalça kemiğinden) küçük bir miktar kemik iliği alınır ve laboratuvar ortamında incelenir.
Sitogenetik testler
Bu testler, hücrelerin genetik yapılarını incelemek için kullanılır. Bu testler, hücrelerin kromozom sayısını ve yapısını inceler.
İmunohistokimya testleri
Bu testler hücrelerde belirli proteinlerin varlığını tespit eder.
Bu testlerin sonuçları, MDS tanısını koymak veya çıkarımda bulunmak için kullanılır. Ayrıca, MDS ile ilişkili diğer hastalıkların tanısını koymak veya çıkarımda bulunmak için de kullanılabilir.
Myelodisplastik Sendrom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Myelodisplastik sendrom (MDS) tedavisi kişinin durumuna ve seviyesine göre değişebilir. Tedaviler arasında aşağıdakiler bulunabilir:
İlaç tedavisi
MDS tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında, anemi için eritropoietin veya kolony-stimülan faktörler (CSF), trombositopeni için trombopoietin veya lökositoz için interferon gibi ilaçlar bulunabilir.
Kemik iliği nakli
Bu tedavi seçeneği, MDS’nin ilerlemiş evrelerinde veya diğer tedavilerin başarısız olduğu durumlarda düşünülür. Bu tedavi sırasında, kişinin sağlıklı bir kişiden alınan kemik iliği transplant edilir.
Radyoterapi
Bu tedavi seçeneği, MDS’nin belirli alanlarda yerleşmiş olan durumlarında düşünülür. Radyoterapi, hücreleri öldürmek için kullanılan bir tedavidir.
Konservatif tedavi
Bu tedavi seçeneği, MDS’nin hafif veya orta düzeyde olan durumlarında düşünülür. Bu tedavi sırasında, kişinin semptomlarını azaltmak veya yavaşlatmak için ilaçlar kullanılır.
Her hastanın durumu farklı olduğu için, MDS tedavisinin hangi yöntemlerin kullanılacağını belirlemek için doktorlarınız ile iyi bir iletişim halinde olmanız ve onların önerilerini dikkatli bir şekilde dinlemelisiniz.
Myelodisplastik Sendrom Nasıl Önlenir?
Myelodisplastik sendrom (MDS) için önleyici bir yol bulunmamaktadır. Ancak, MDS riskini azaltmak için aşağıdaki öneriler dikkate alınabilir:
Sigarayı bırakın
Sigara içmek, MDS gibi birçok kanser türünün riskini artırmaktadır.
Kimyasal maddelerle teması azaltın
Kimyasal maddelerin bazıları, özellikle benzene gibi, MDS riskini artırabilir. Bu nedenle, bu maddelerle teması azaltmak için güvenli çalışma ortamlarına veya bu maddeler için alternatifler aramaya çalışın.
Uzun süreli ilaç kullanımını azaltın
Bazı ilaçlar, özellikle kullanımı uzun süreli olanlar, MDS riskini artırabilir. Bu nedenle, doktorunuzla ilaçlarınızı sıklıkla gözden geçirmeniz ve gerektiğinde alternatifler aramanız önerilir.
Kemoterapi veya radyoterapi gibi kanser tedavileri alıyorsanız, doktorunuzla bu konuda detaylı bir şekilde konuşunuz.
Ancak, unutmayın ki MDS genellikle yaşlılar arasında görülür, önleyici bir yol olmamasına rağmen genel olarak sağlıklı bir yaşam tarzı ve sağlıklı beslenme ile riski azaltmaya çalışmak mümkündür.
Myelodisplastik Sendrom ile Hangi Uzmanlık İlgilenir?
Myelodisplastik sendrom (MDS) genellikle Hematoloji/Onkoloji uzmanları tarafından tedavi edilir. Hematoloji, kan ve kan hücreleri ile ilgili hastalıkların tanısı, tedavisi ve tedavi edilmesine odaklanır. Onkoloji ise kanserle ilgili hastalıkların tanısı, tedavisi ve tedavi edilmesine odaklanır.
Bu uzmanlar, MDS’nin belirtilerini ve nedenlerini anlamak ve kişiye en uygun tedavi seçeneklerini belirlemek için gerekli olan tüm testleri yaparlar. Ayrıca, MDS tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkilerini azaltmak ve kişinin genel sağlık durumunu izlemek için de gerekli olan tüm takip prosedürlerini yürütürler.
Ayrıca, MDS tedavisinde diğer uzmanlar da rol oynayabilir. Örneğin; cerrahlar, radyologlar, patologlar, psikologlar ve diğer uzmanlar MDS tedavisinde katkıda bulunabilir.
Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları keşfedin.
Kaynaklar
https://www.cancer.org/content/cancer/en/diseases-and-conditions/myelodysplastic-syndromes.html Erişim Tarihi: 20.01.2023
https://www.hematology.org/conditions-disorders/myelodysplastic-syndromes Erişim Tarihi: 20.01.2023
