İdiyopatik Trombositopenik Purpura Nedir ?
İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP), plazma hücrelerinde anormal bir artış nedeniyle trombosit sayısının düşmesiyle karakterize bir hastalıktır. Bu nedenle, ITP hastaları kanama eğilimindedirler ve küçük yaralanmalar bile kanama nedeni olabilir.
İdiyopatik Trombositopenik Purpura Görülme Sıklığı Nedir?
İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP) nadir bir hastalıktır. Çocuklarda daha sık görülürken, yetişkinlerde daha nadir olarak karşımıza çıkar. Çocuklarda görülme sıklığı yaklaşık olarak 1/10.000 iken, yetişkinlerde bu oran 1/100.000’dir. Ancak, ITP’nin nadir görülmesine rağmen, özellikle çocuklarda sık olarak karşılaşılan bir hastalıktır.
İdiyopatik Trombositopenik Purpura Nedenleri Nelerdir?
İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP) nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, bu hastalığın oluşmasında bazı faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır.
İmmün sistemde anormal bir reaksiyon
ITP’de, vücudun kendi trombositlerine karşı oluşan bir immün reaksiyon nedeniyle trombosit sayısı azalır. Bu immün reaksiyon, genellikle viral enfeksiyonların ardından oluşur.
Lenfositlerin trombositleri yok etmesi
ITP’de, lenfositler (beyaz kan hücreleri) trombositleri (pıhtı oluşumunu sağlayan hücreler) yok edebilirler.
Trombositlerin daha hızlı yıkılması
ITP’de, trombositler normal hayat süresinden daha kısa bir sürede yıkılabilir.
Ayrıca, bazı durumlarda ITP’nin nedeni bilinmemektedir ve “idiyopatik” olarak adlandırılır.
İdiyopatik Trombositopenik Purpura Belirtileri Nelerdir?
İdiyopatik trombositopenik purpura (ITP), trombosit sayısının düşüklüğü ile karakterize bir hastalıktır.
Belirtiler arasında;
- Peteşi (küçük kanama noktaları),
- Ekimoz (morluklar),
- Mukozal kanama (burun, diş eti, idrar yolu gibi yerlerde kanama),
- Kesiklerde uzun süren kanama,
- Kol ve bacaklarda ağrı,
- Yorgunluk ve
- Halsizlik gibi belirtiler yer alır.
Ayrıca ciddi kanama olayları (örneğin, beyin kanaması) nadir olsa da meydana gelebilir.
İdiyopatik Trombositopenik Purpura Tanısı Nasıl Konur?
İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP) tanısı genellikle trombosit sayısının düşük olduğu hastalarda konulur. Bunun yanı sıra, kanama belirtileri (morluklar, kızarıklıklar, kanama) ve hiper koagülasyon belirtileri (tromboemboli) de gözlemlenir. Tanı için, öncelikle, trombosit sayısının düşük olduğu ve diğer koagülasyon faktörlerinin normal olduğu laboratuvar testleri yapılır.
Ayrıca, idiopatik olarak başlayan ITP tanısını desteklemek için, kronik ITP belirtileri olmaması veya malign bir hastalık, infeksiyon veya ilaç yan etkileri gibi başka bir nedenin bulunmaması gerekir.
İdiyopatik Trombositopenik Purpura Tedavisi Nasıl Yapılır?
İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP) tedavisi, hastanın durumuna ve trombosit sayısına göre değişebilir. Aşağıdaki tedavi seçenekleri mevcuttur:
Observe etme
Eğer hastanın trombosit sayısı düşük ama kanama belirtileri yoksa, tedaviye gerek yok olabilir.
Kortikosteroidler
İlk tedavi seçeneği olarak kortikosteroidler kullanılabilir. Bu ilaçlar trombosit sayısını hızlı bir şekilde arttırabilir.
İmmünoglobulin
İmmünoglobulin tedavisi, trombosit sayısını hızlı bir şekilde arttırmak için kullanılabilir.
Trombosit ağırlıklı plazma transfüzyonu
Bu tedavi, trombosit sayısı düşük olan ve kanama belirtileri olan hastalarda kullanılabilir.
Rituximab
Bu monoklonal antikor, kronik ITP tedavisinde kullanılabilir.
Splenektomi
Eğer diğer tedaviler etkili olmazsa, splenektomi yapılabilir. Bu işlem, böbrekteki trombositlerin yok edilmesini önlemek için yapılır.
Trombopoetin mimetikler
Trombopoetin mimetikler, trombosit sayısını arttırmak için kullanılabilir.
Lenalidomide
Bu ilaç kronik ITP tedavisinde kullanılabilir.
Her hasta için en uygun tedavi seçeneği, hekim tarafından yapılan değerlendirmeye dayanarak belirlenir.
İdiyopatik Trombositopenik Purpura Nasıl Önlenir?
İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP) genellikle kesin bir nedeni olmadığından, önlenmesi zor olabilir. Ancak, aşağıdaki önlemler alınabilir:
İlaçları doğru şekilde kullanın
Bazı ilaçlar trombosit sayısını azaltabilir. Bu nedenle, ilaçları doğru şekilde kullanmak önemlidir.
Enfeksiyonları önleyin
Enfeksiyonlar trombosit sayısını azaltabilir. Bu nedenle, enfeksiyonları önlemek için hijyen kurallarına uymak önemlidir.
Sigara ve alkol kullanmaktan kaçının
Sigara ve alkol trombosit sayısını azaltabilir. Bu nedenle, sigara ve alkol kullanmaktan kaçınmak önemlidir.
Sağlıklı bir yaşam tarzı
Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı bir diyet takip etmek ve yeterli uyku almak, vücudunuzu sağlıklı tutmanıza ve trombosit sayısını arttırmak için faydalı olabilir.
Acil durum planı
Eğer ITP hastasıysanız, hekiminizle bir acil durum planı oluşturun ve ne yapmanız gerektiğini öğrenin.
Düzenli kontrollere gitmek
Düzenli olarak hekiminize gitmek ve trombosit sayısını kontrol etmek önemlidir.
Ancak unutmayın ki ITP, kesin bir nedeni olmayan bir hastalık olduğu için önlenmesi tamamen mümkün olmayabilir, ancak belirtileri azaltmak ve kontrol altında tutmak için önlemler alınabilir.
İdiyopatik Trombositopenik Purpura ile Hangi Uzmanlık İlgilenir?
İdiyopatik Trombositopenik Purpura (ITP) genellikle hematolojik bir hastalık olarak kabul edilir, bu nedenle, hematologlar ITP ile ilgilenen uzmanlardır. Hematologlar, kan ve kan hücreleri ile ilgili hastalıkların tanısını, tedavisini ve kontrolünü yaparlar. ITP tedavisinde, hematologlar genellikle trombosit sayısını arttırmak için ilaçlar, plazma transfüzyonları veya splenektomi gibi prosedürleri kullanırlar. Ayrıca hematolojik maligniteleri veya diğer hematolojik hastalıkları dışlamak için patoloji veya genetik testler yapabilirler.
Eğer ITP ile ilişkili diğer sistemlerde problemler var ise, hematologlar diğer uzmanlarla birlikte çalışabilir. Örneğin, eğer ITP ile karaciğer, böbrek veya diğer organları etkileyen sorunlar var ise, genel cerrahi uzmanları veya diğer cerrahi uzmanların çalışması gerekebilir.
Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları keşfedin.
Kaynaklar
https://www.hematology.org/patients/blood-disorders/itp/ Erişim Tarihi: 23.01.2023
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/idiopathic-thrombocytopenic-purpura/diagnosis-treatment/drc-20352582 Erişim Tarihi: 23.01.2023
https://www.nhs.uk/conditions/idiopathic-thrombocytopenic-purpura-itp/ Erişim Tarihi: 23.01.2023
