Akut Myeloblastik Lösemi Nedir?
Akut myeloblastik lösemi (AML) kanserdir. Bu tür kanser kemik iliğinde veya kan hücrelerinde oluşur ve kan hücrelerinin normal gelişimini engelleyebilir.
AML genellikle hızlı ilerler ve eğer tedavi edilmezse, ölümcül olabilir. AML tedavisi genellikle kemoterapi veya radyoterapi gibi sistemik tedavilerle yapılır. Ayrıca, kök hücre nakli veya allojenik transplantasyon gibi cerrahi tedaviler de seçenek olarak sunulabilir.
Akut Myeloblastik Lösemi Görülme Sıklığı Nedir?
Akut myeloblastik lösemi (AML), kanser türleri arasında nadir görülen bir hastalıktır. AML genellikle yaşlı insanlar arasında daha sık görülür ve yaş arttıkça görülme sıklığı artar.
AML genellikle 20 ila 60 yaş arasındaki kişilerde görülür. AML’nin görülme sıklığı her yıl yaklaşık 1.2-2 kişi/100.000 kişi arasında değişir, ancak bu oran bazı ülkelerde daha yüksek veya daha düşük olabilir.
Akut Myeloblastik Lösemi Nedenleri Nelerdir?
Akut myeloblastik lösemi (AML) nedenleri tam olarak bilinmemektedir, ancak bazı faktörlerin AML gelişme olasılığını arttırmasına rağmen. Bu faktörler arasında şunlar yer alır:
Yaş
AML genellikle yaşlı insanlar arasında daha sık görülür.
Kimyasal veya radyasyon maruziyeti
Kimyasallar veya radyasyon maruziyeti, hücrelerin DNA’sını hasara uğratabilir ve bu, kanser gelişmesine yol açabilir.
Genetik faktörler
Bazı genetik faktörler, AML gelişme olasılığını arttırabilir. Örneğin, Down sendromlu kişilerde AML gelişme olasılığı daha yüksektir.
Önceki kanser tedavisi
Önceki kemoterapi veya radyoterapi tedavileri, hücrelerin DNA’sını hasara uğratabilir ve bu, AML gelişmesine yol açabilir. Birçok AML türleri için nedenleri bilinmemektedir.
Not: Bu faktörler ile AML gelişme olasılığını arttırdığı düşünülmektedir ama herhangi bir faktörün varlığı AML gelişmesine sebep olmayabilir. Ayrıca, AML’nin nedenleri arasında genetik mutasyonların da yer aldığı düşünülmektedir.
Akut Myeloblastik Lösemi Belirtileri Nelerdir?
Akut myeloblastik lösemi (AML) belirtileri genellikle geniş bir yelpazede olabilir ve kişiden kişiye değişebilir. Ancak, AML’nin önemli belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
Kanama
AML’nin en yaygın belirtilerinden biri kanama olabilir. Bu, morluklar, küçük yaralar veya diş eti kanamaları gibi belirtileri içerebilir.
Enfeksiyon
AML, vücutta yeterli sayıda beyaz kan hücresi üretemeyebilir. Bu, vücudun enfeksiyonlarla savaşamamasına yol açabilir.
Ağrı
AML, kemiklerde veya kemik iliğinde ağrıya neden olabilir.
Halsizlik
AML, kişinin halsiz olmasına, yorgunluk hissetmesine veya nefes darlığına neden olabilir.
Kilo kaybı
Kişinin kilo kaybı yaşaması AML belirtisi olabilir.
Ateş
Enfeksiyonlara bağlı olarak ateş yükselmesi AML belirtisi olabilir.
Diğer belirtiler arasında karın ağrısı, kusma, baş ağrısı, görme bozukluğu gibi belirtiler de yer alabilir.
Akut Myeloblastik Lösemi Tanısı Nasıl Konur?
Akut myeloblastik lösemi (AML) tanısı, bir dizi test ve tetkikler kullanılarak konur. Doktorunuz, genel fizik muayene yapacak, tıbbi geçmişinizi ve şikayetlerinizi sormak için sizden sorular soracak ve vücudunuzda herhangi bir şüpheli alanı incelemeye çalışacak. AML tanısı için yapılan testler arasında şunlar yer alır:
Kan testleri
Kan testleri, kan hücre sayılarını ve hücrelerin morfolojisini incelemeye yarar. AML tanısı için yapılan kan testleri arasında lökosit, trombosit ve hemoglobin düzeyleri gibi testler yer alır.
Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi
Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi, kemik iliğinden alınan bir örnekle yapılır. Bu örnek, laboratuvar ortamında incelenir ve AML hücrelerinin varlığına dair bilgi verir.
Sitogenetik veya genetik testler
Bu testler AML hücrelerinde genetik anormallikleri tespit etmek için kullanılır.
Akım sitometrisi
Bu testler hücrelerin iç yapısının incelemesine yarar.
MRI, CT, PET gibi görüntüleme testleri
AML hücrelerinin yayılımını tespit etmek için kullanılabilir.
Bu testlerin tümü tanının doğruluğunu arttırmak için yapılır. AML tanısının doğrulanması için testlerin tümünün yapılması gerekmez. Ancak, tanının doğruluğunu arttırmak için birden fazla test yapılabilir.
Akut Myeloblastik Lösemi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Akut myeloblastik lösemi (AML) tedavisi genellikle kemoterapi veya radyoterapi gibi sistemik tedavilerle yapılır. Tedavinin seçimi, hastanın yaşı, genel sağlık durumu, AML türü ve AML hücrelerinin genetik özellikleri gibi faktörlere göre değişebilir. Tedavinin amacı, AML hücrelerini yok etmek ve normal kan hücrelerinin yeniden oluşmasını sağlamaktır.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan ilaçları içermektedir. AML için yapılan kemoterapi tedavisi genellikle birkaç aşamalıdır ve ilaçların veriliş şekli ve dozu kişiden kişiye değişebilir.
Radyoterapi
Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için radyasyon kullanılmasıdır. Ancak AML için radyoterapi genellikle yalnızca belirli bölgelerde yerleşmiş olan AML hücreleri için kullanılır.
Kök hücre nakli veya allojenik transplantasyon
Bu tedavi seçenekleri, AML hücrelerinin yok edilmesi için kullanılan son seçeneklerdir. Bu tedaviler, vücudun normal hücrelerini yok etmekte ve yerine sağlıklı hücrelerin transplant edilmesi ile yapılmaktadır.
Başka tedavi seçenekleri
AML için yeni tedavi seçenekleri olarak örneğin gen terapisi, immünoterapisi gibi tedaviler de geliştirilmektedir.
AML tedavisinin etkili olması için doktorların önerilerine ve rehberliğine uymak önemlidir. Tedavi süresi ve yöntemi kişiden kişiye değişebilir. AML tedavisinin başarısı, hastanın genel sağlık durumu, AML türü ve hücrelerin genetik özellikleri gibi faktörlere göre değişebilir.
Akut Myeloblastik Lösemi Nasıl Önlenir?
Akut myeloblastik lösemi (AML) nedenleri tam olarak bilinmediğinden, AML’nin önlenmesi için kesin bir yol yoktur. Ancak, bazı faktörlerin AML gelişme olasılığını arttırdığı düşünülmektedir ve bunların önlenmesi ile AML gelişme olasılığını azaltmak mümkün olabilir:
Kimyasallara veya radyasyona maruz kalmamak
Kimyasallar veya radyasyon maruziyeti, hücrelerin DNA’sını hasara uğratabilir ve bu, kanser gelişmesine yol açabilir. Bu nedenle, kimyasallara veya radyasyona maruz kalmaktan kaçınmak önemlidir.
Sigara ve alkol kullanmamak
Sigara ve alkol kullanımı, kanser riskini arttıran faktörler arasındadır.
Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz
Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz, vücudun genel sağlığını koruyan ve kanser riskini azaltan faktörler arasındadır.
Düzenli sağlık kontrolleri
Düzenli sağlık kontrolleri, kanserin erken teşhisi için önemlidir. AML gibi kanser türleri için erken teşhis, tedavi şansını arttırmaktadır.
Genetik faktörleri takip etmek
Genetik faktörlerin rolü olabileceği düşünülen kanser türlerinde genetik tarama testleri yaptırmak önemlidir.
Bu öneriler genel sağlık açısından faydalı olabilir ama herhangi bir faktörün varlığı AML gelişmesine sebep olmayabilir. Ayrıca, AML’nin önlenmesi konusunda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Akut Myeloblastik Lösemi ile Hangi Uzmanlık İlgilenir?
Akut myeloblastik lösemi (AML) ile ilgilenen uzmanlık genellikle hematoloji ve onkoloji uzmanlarıdır. Hematoloji, kan ve kan hücreleri ile ilgili hastalıkların tanısını, tedavisini ve izlenmesini kapsayan bir uzmanlıktır. Onkoloji ise kanserle ilgili hastalıkların tanısını, tedavisini ve izlenmesini kapsayan bir uzmanlıktır.
AML tedavisi genellikle hematoloji ve onkoloji uzmanlarının ortak çalışması ile yapılır. Hematoloji uzmanı AML’nin tanısını koyar, tedavi planını oluşturur ve tedavi süresince hastanın durumunu izler. Onkoloji uzmanı ise kemoterapi veya radyoterapi gibi sistemik tedavileri uygular ve hastanın genel sağlık durumunu izler.
Ayrıca, kök hücre nakli veya allojenik transplantasyon gibi cerrahi tedavilerde cerrahi uzmanların da katkısı olabilir.
Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları keşfedin.
Kaynaklar
National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Guidelines for Acute Myeloid Leukemia: https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/default.aspx Erişim Tarihi: 19.01.2023
European LeukemiaNet (ELN) guidelines for the diagnosis and management of acute myeloid leukemia: https://www.leukemia-net.org/ Erişim Tarihi: 19.01.2023
World Health Organization (WHO) classification of tumours of haematopoietic and lymphoid tissues: https://www.who.int/publications/i/item/9789241545986 Erişim Tarihi: 19.01.2023
