Birçok insan ekmek, makarna ya da hamur işi tükettikten sonra mide şişkinliği, kaşıntı, cilt döküntüsü ya da halsizlik gibi belirtiler yaşadığında “Galiba bana gluten dokunuyor” demeye başlar. Ancak bu belirtiler her zaman glutenle doğrudan ilgili olmayabilir. Hatta çoğu zaman insanlar buğday alerjisi ile çölyak hastalığını birbirine karıştırır.

Peki, bu iki durum gerçekten aynı mı?

Gelin birlikte anlayalım…

Buğday Alerjisi İle Çölyak Hastalığı Arasındaki Fark

Buğday Alerjisi Nedir?

Buğday alerjisi, bağışıklık sisteminin buğdayda bulunan proteinlere karşı aşırı tepki vermesiyle oluşan bir alerjik reaksiyondur. Buğdaydaki gluten de bu proteinlerden sadece biridir. Ancak buğday alerjisi olan kişiler gluten dışındaki diğer buğday proteinlerine (örneğin albumin, globulin) karşı da reaksiyon gösterebilir.

Buğday Alerjisi Kimlerde Görülür?

Bu durum en sık çocuklarda görülür ve bazı vakalarda büyüdükçe geçebilir. Ancak yetişkinlerde de devam edebilir veya nadiren sonradan gelişebilir.

Buğday Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

• Kurdeşen (ürtiker), kaşıntı
• Nefes darlığı, hırıltı
• Karın ağrısı, bulantı, kusma
• Ağızda karıncalanma
• Anafilaksi (nadir ama hayatı tehdit edici)

Bu belirtiler genellikle buğday içeren bir yiyecek yendikten birkaç dakika ya da saatler içinde ortaya çıkar.

Çölyak Hastalığı Nedir?

Çölyak hastalığı, gluten adlı proteine karşı gelişen otoimmün bir hastalıktır. Gluten; buğday, arpa ve çavdarda bulunur. Çölyak hastalığında vücut gluten tükettiğinde ince bağırsaklardaki villus adı verilen yapıların hasar görmesine neden olur. Bu da besin emiliminin bozulmasına, dolayısıyla çeşitli sistemik belirtilere yol açar.

Çölyak Hastalığı Neden Oluşur?

Genetik yatkınlıkla ilişkilidir. Özellikle HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 genlerine sahip kişilerde görülme riski daha yüksektir.

Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

• Şişkinlik, ishal, gaz, karın ağrısı
• Demir eksikliği anemisi
• Kilo kaybı
• Ağız yaraları
• Ciltte döküntü (dermatitis herpetiformis)
• Halsizlik, depresyon, infertilite

Bu belirtiler bazen o kadar hafif olur ki hastalık uzun süre fark edilmeden ilerleyebilir.

Buğday Alerjisi ve Çölyak Hastalığı Arasındaki Temel Farklar

Ne buğday alerjisi ne de çölyak hastalığı tanısı konamayan ama glutenli gıdalar tükettiğinde şişkinlik, yorgunluk gibi belirtiler yaşayan kişilere “gluten hassasiyeti” veya “non-çölyak gluten duyarlılığı” denir. Bu durum hala tıp dünyasında tartışmalı bir konudur ve kesin tanı koymak zordur. Ancak glutensiz beslenme ile semptomlarda belirgin iyileşme görülebilir.

Glutensiz Beslenme Herkes İçin Gerekiyor mu?

Hayır. Çölyak hastalığı tanısı olmayan kişilerin gluteni tamamen kesmesi gerekli değildir. Üstelik glutensiz ürünlerin çoğu daha fazla şeker, yağ ve katkı maddesi içerebilir. Yani “glutensiz” etiketi bir gıdayı otomatik olarak sağlıklı yapmaz.

Ancak çölyak hastaları ve buğday alerjisi olan bireyler için bu etiket hayatidir. Bu kişilerin glutensiz unlar (pirinç unu, badem unu, mısır unu, nohut unu) ve glutensiz ekmekler (örneğin Schär, Balviten gibi markalar) tercih etmeleri gerekir. Etiket okumak, çapraz bulaşlara dikkat etmek ve dışarıda yemek yerken içeriği net öğrenmek çok önemlidir.

Hangi Durumda Hangi Yol?

Eğer buğday yedikten sonra alerjik reaksiyon yaşıyorsanız → Alerji uzmanına başvurun.

Eğer uzun süredir devam eden mide bağırsak şikayetleriniz varsa → Çölyak açısından değerlendirilin.

Eğer tanı konmamış ama glutenli gıdaları yediğinizde rahatsızlık yaşıyorsanız → Beslenme günlüğü tutarak takip edin, diyetisyen desteği alın.

Her vücut farklıdır. Aynı semptomlar farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Kendi bedeninizi gözlemleyin ama tanı koymayı internete değil, uzmanlara bırakın.

Schar markası sadece glutensiz ürünler üretmektedir. Güvenle glutensiz ürünleri indirimli olarak buradan alabilirsiniz.

İlişkili Kategoriler: Gluten, Gluten Alerjisi, Gluten İntoleransı, Glutensiz Ürünler